صفات منفی علم

دو آفت و صفت منفی هم برای علم برشمرده شده است که ذکر می کنیم :

یکی اینکه علم نافع داریم ، علم مضر هم داریم . در سخنان پیامبر هست که : پناه می بریم به خدا از علمی که نافع نیست . امیرالمومنین در خطبه ای در نهج البلاغه در مورد متقین همین سخن را می گوید:

متقین چمشان را از محرمات می بندند و گوششان را تنها به علم نافع می دهند بنابراین علم غیر نافع هم می تواند پیدا شود و آن علم که از نظر اسلامی مقبول است علم نافع است ،علم مضر همان علم مضل است .

نکته دوم : اینکه علم می تواند حجاب واقع شود در عین اینکه علم به اصطلاح فلاسفه عین انکشاف وظهور است در عین حال می توان حجاب هم واقع شود ونه تنها چیزی را به انسان نشان ندهد و آشکار نکند بلکه حقایقی را هم بپوشاند و از همه مهمتر اینکه می تواند حجاب خداوند بشود  و می تواند بزرگترین پرده بر چشمان عالم شود تا خدا را نبیند .

در وصف علم پیامبران از حضرت علی آمده است : اهل بیت پیامبر دین را چنان که سزاوار بود دانستند و آموختند و بدان عمل کردند نه آنکه شنیده اند ، نقل کرده اند . زیرا راویان دانش بسیارند اما حفظ کنندگان و عمل کنندگان به آن اندک .

علم هدف ها و کاربردهایش :

بعد از بحث در مورد شناخت و لزوم آن انواع شناخت و شناخت علمی سؤال این است که هدف های علم چیست و سپس باید روش های دست یابی به این هدفها را مطمع نظر قرار دهیم بنابراین از خود می پرسیم هدف های هر علم در هر زمان و مکان چیست . پاسخ می تواند چنین باشد : ارضاء کنجکاوی های انسانی در شناخت بهتر طبیعت و به تبع آن کنترل بیشتر  بر آن و مهار سازی محیط اطراف .

پس به یک تعبیر می توان همراه با فرانسیس بیکن چنین گفت : ما از قوانین طبیعت برای تسلط بر طبیعت و مهار آن اطاعت می کنیم اما قبل از هر چیز باید این قوانین را بشناسیم . پس از یک دیدگاه می توان گفت علم در جستجوی کشف قوانینی است تا با آن جهان پیرامون را بشناسد و پدیده ها را در حوزه میل و ارداه انسان قرار دهد .

بیان کرلینگر نیز تأیید هیمن ادعاست به نظر او (( وظیفة علم عبارتست از ایجاد قوانین کلی که رفتار چیزها و رویدادهای تجربی را که علم با آنها در ارتباط است در بر گیرد و بدین وسیله ما را قادر می سازد تا دانش خود درباره رویدادهای شناخته شده و مجزا را با یکدیگر پیوند دهیم و درباره رویدادهایی که تاکنون برای ما ناشناخته بوده است پیش بینی های معتبر به عمل آوریم .))

هدف علم تفسیر کردن است ، و مقنع ترین تفسیر انست که تحمل سخت ترین آزمایشات را داشته باشد و به سخت ترین نحو آزمایش شده باشد تا تمام آنچه را که بعنوان روش شناس محتاج بدانستن آن هستیم بما گفته باشند . حال چه از رالیزم فلسفی کمک بگیریم و چه نگیریم نمی توانیم اظهار نظر کنیم که آن هدف تحقق پذیر هست یا نه . اگر تصویری که علم امروز هز جهان می نگارد قدری به حقیقت نزدیک شود ( به عبارت دیگر اگر ما چیزی به نام  معرفت علمی داشته باشیم ) آن شرایطی که تقریباً در همه جای جهان حاکم است اکتشاف آن نوع قوانین ساختمانی را که ما بدنبال آن هستیم تقریباً غیر ممکن می سازد زیرا به طور تقریب همه مناطق عالم آکنده از تشعشات نامنظم است و بقیه مناطق هم از ماده ای با همان بی نظمی و پراکندگی اشغال شده است .

علی رغم همه اینها علم به شیوه ای معجزه آسا توفیق یافته است که به سوی آنچه که به گمان من هدف علم محسوب می شود حرکت کند .